Лясны кодэкс

2014 годзе быў падрыхтаваны і абмеркаваны з грамадскасцю праект новага Ляснога кодэкса Беларусі. Аднак пасля прыняцця праекта 22 кастрычніка 2014 года ў першым чытанні, тэкст дакумента быў істотным чынам зменены – грамадскасць пра дадзеныя змены не была паінфармаваная і паўторнае грамадскае абмеркаванне не было абвешчана.

На думку шэрагу навукоўцаў, грамадскіх актывістаў і НДА, змены, прадугледжаныя ў новым Лясным кодэксе, акажуць істотны ўплыў на навакольнае асяроддзе. А прыняцце новага праекта Ляснога кодэкса паставіць пад пагрозу найбольш каштоўную частку ляснога фонду Беларусі ва ўгоду імгненным эканамічным інтарэсам.

У 2015 годзе экалагічныя арганізацыі Беларусі запусцілі петыцыю супраць новай рэдакцыі Ляснога кодэкса з патрабаваннем вярнуць гэты дакумент на дапрацоўку.

Яны выказаліся за тое, каб зрабіць лясную гаспадарку «ўстойлівай», а сістэму кіравання лясамі больш экалагічна і сацыяльна арыентаванай – бо здабываць драўніну можна, не наносячы вялікай шкоды біяразнастайнасці лясоў, іх колькасці і якасці.

У прапанаваным дакуменце непрыдатным прызналі: рэзкае павелічэнне долі эксплуатаваных лясоў і скарачэнне долі ахоўных лясоў, зняцце абароны з проціэразійных лясоў, узніклую магчымасць вырубкі і забудовы большай часткі цяперашніх прыгарадных лясных тэрыторый.

У Лясным кодэксе неабходна прадугледзець меры для:

• арыентацыі лясной гаспадаркі на глыбокую перапрацоўку замест вывазу за мяжу першаснай сыравіны;
• захавання цяперашняй долі эксплуатацыйных лясоў. У выпадку глыбокай перапрацоўкі адпадзе неабходнасць нарошчваць аб’ёмы высечкі.
• лесаўпарадкавальныя праекты павінны да сцвярджэння праходзіць стадыю грамадскіх абмеркаванняў і экалагічная інфармацыя пра дзейнасць лясгасаў і структуры лесанасаджэнняў павінна быць даступная на сайтах лясгасаў.

Новы лясной кодэкс быў прыняты 31 снежня 2016 гады без уліку ўсіх прапаноў грамадскасці і неабходнасць у яго карэкціроўцы працягвае існаваць.

Практыка прымянення некаторых палажэнняў Ляснога кодэкса, які ўступіў у сілу ў снежні 2016 года выявіла шэраг праблем.

• Па-першае, шырыня ахоўных зялёных зон каля населеных пунктаў, зараз складае ўсяго 50 метраў, фактычна сякуць ў самым населеным пункце, што мае негатыўныя сацыяльныя наступствы.

• Па-другое, ёсць праблема з вылучэннем участкаў лесу для нарыхтоўкі дроў грамадзян.

• Трэцяе: наколькі на месцах, у лясгасах, работнікі маюць магчымасць праяўляць самастойнасць пры планаванні высечак. Неабходна таксама ўрэгуляваць ступень адказнасці за правядзенне высечак паміж арандатарамі і лясгасамі.

• Патрабуецца канкрэтызацыя і замацаванне ў Лясным кодэксе практычных пытанняў захавання каштоўных элементаў біяразнастайнасці і экасістэмы, а таксама пытанняў па барацьбе з інвазівнымі відамі дрэў і кустоў у лесе, і некаторыя іншыя.

Мэта:

Садзейнічаць экалагізацыі заканадаўства ў галіне кіравання лясамі праз удзел грамадскасці ў абмеркаванні і унясенні змяненняў Ляснога кодэкса для пераходу лясной гаспадаркі ў устойлівае.

Удзельнікі:

• ГА «Багна»

• ГА «Ахова птушак Бацькаўшчыны»

• Таварыства «Зялёная сетка»

• Працягласць:

З 2014 года мы прымалі ўдзел у каментаванні праекта Ляснога кодэкса і працягваем удзельнічаць у тэматыцы абмеркавання ляснога заканадаўства, унясенні паправак і змяненняў у ім.

Мэтавая аўдыторыя:

• камісія Палаты прадстаўнікоў,

• Мінлясгас,

• навукоўцы НАН у галіне кіравання лясамі.

Інструменты:

• інфармаванне,

• петыцыі,

• круглыя сталы,

• грамадскія абмеркаванні,

• запыты і звароты.

Органы, якія адказваюць за прыняцце рашэнняў:

• Палата прадстаўнікоў,

• Мінлясгас,

• Прэзідэнт,

• Саўмін.

Закон Рэспублікі Беларусь № 152-З «Аб унясенні змяненняў і дапаўненняў у Лясны кодэкс Рэспублікі Беларусь» быў прыняты і афіцыйна апублікаваны 18 снежня 2018 года.

У выніку ўнесеных змяненняў, суцэльныя і выбарачныя санітарныя рубкі дазволілі практычна ўсюды, у тым ліку на тэрыторыі амаль усіх заказнікаў, у ахоўных зонах нацыянальных паркаў і г.д. Былі ўнесены шматлікія змены ў палажэнні аб заказніках. Па наступствах для лясных экасістэм вельмі невялікая розніца паміж суцэльнай санітарнай рубкай і суцэльнай рубкай галоўнага карыстання. У гэтай сувязі падыход заканадаўца пашыраць першыя і абмяжоўваць другія уяўляецца нелагічным і неэкалагічным.

Трэба разумець, што суцэльныя рубкі галоўнага карыстання прызначаюць лесаўпарадкавання, у лесаўпарадкавальная праекце, які рыхтуюць вопытныя спецыялісты рэспубліканскага ўзроўню і які да зацвярджэння падлягае дзяржаўнай экалагічнай экспертызе. У той жа час рашэнне аб прызначэнні суцэльнай санітарнай высечкі ў ачагу распаўсюджвання шкодніка або хваробы звычайна прымаецца

лакальна, без правядзення пазаведамаснай экспертызы і ў лічаныя дні. Гэта стварае сітуацыю, калі для гаспадарчага суб’екта (лясгаса) суцэльная санітарная высечка арганізацыйна выгадней. Змены заканадаўства пры іх комплексным аналізе выглядаюць як імкненне палегчыць працэс ўзгаднення высечак, асабліва ў межах ААПТ.

Рубкі галоўнага карыстання – гэта высечкі дрэў для нарыхтоўкі драўніны.

Суцэльныя санітарныя рубкі – высечка дрэў, якія пашкоджаны або загінулі з-за шкодных насякомых, хвароб лесу, пажараў, бураломаў і іншых неспрыяльных фактараў.

З меркаваннем аб поглядах грамадскіх арганізацый Беларусі на новы Лясны кодэкс можна азнаёміцца па спасылцы.